Nooit was er ruzie en toch kwam opeens de mededeling dat zijn ouders uit elkaar gingen. De scheiding verliep zonder kleerscheuren. En toch had en heeft het impact, merkt Kai (30), trainer bij Stichting Villa Pinedo.
‘Op een zondagochtend in januari stond mijn vader in mijn slaapkamer. Zijn gezicht verscheen, voor mij, een kwartslag gedraaid op ooghoogte (want ik lag in mijn hoogslaper). Vanwege de tranen in zijn ogen dacht ik: oma is dood! Oh nee, dat kon niet, want zij was al overleden. Andere oma dan? Toen vertelde hij dat mijn moeder en hij hadden besloten om uit elkaar te gaan. Vanuit de slaapkamers van mijn zus en zusje hoorde ik gehuil – blijkbaar was mijn moeder het hen komen vertellen.
Tot die tijd, mijn vijftiende, was er geen vuiltje aan de lucht bij ons thuis en had ik een fijne jeugd. Ja, pap of mam gaven elkaar nooit een kus of knuffel en ze gingen ook nooit iets leuks doen samen. Dat hun bedden uit elkaar stonden, was omdat pap snurkte. Ik zocht er niks achter, wij kinderen vonden daar niks van.
Verhuizen met je Xbox
Die ochtend liepen we allemaal naar beneden. In de woonkamer waren de rolluiken nog naar beneden en mijn vader trok ze niet omhoog. Eigenlijk wist niemand wat er nu moest gebeuren. Verder kan ik me niet meer goed herinneren hoe de dag verliep. Ik dacht: ik moet even wennen, even schakelen en weer door.
Mijn ouders zeiden: “Gelukkig zijn jullie al ouder en kunnen jullie zelf kiezen bij wie je wilt wonen.” Dus was er geen omgangsregeling. In eerste instantie woonde ik bij mijn moeder, zus en zusje, maar ik vond mijn vader die alleen woonde zielig. Dus met mijn Xbox onder de arm vertrok ik naar hem. Na een tijd miste ik mam en mijn zussen. Ik was gewend aan een gezin van vijf, bij pap was ik veel alleen en hij kon niet echt koken. Dus verhuisde ik met mijn Xbox weer naar hen.
Achteraf had ik het fijner gevonden als mijn ouders ons meer hadden meegenomen in hoe de woonsituatie eruit had kunnen zien. Niet dat zij alles hadden bepaald, maar wel dat zij ook initiatief zouden nemen om ons te zien in plaats van andersom. Ik begrijp dat ze uit liefde en ook uit onmacht de keuze bij ons hebben gelaten, omdat zij niet wisten wat het beste was en hoopten dat wij dat wel wisten. Maar zo kregen wij als kinderen veel verantwoordelijkheid om te kiezen en was ik bang om mijn ouders daarin teleur te stellen.
Op de automatische piloot
Eerder deed ik school met twee vingers in mijn neus, maar opeens moest ik mijn best doen, terwijl ik helemaal geen zin meer had in school. Ik ging laat naar bed, bleef lang liggen, verzon dat ik ziek was en zat de hele dag lekker te gamen. Niemand koppelde dat aan de scheiding.
Mijn mentor kwam thuis op bezoek en sprak al ruim voor het einde van het jaar af dat ik de vierde zou overdoen. Dat vond ik heel fijn, want nu hoefde ik niet meer mijn best te doen voor school. In die periode had ik ook vaak migraine, waar we allerlei middeltjes tegen probeerden, maar niets hielp. Nu denk ik dat het met de scheiding te maken had.
Vanaf het moment van de scheiding leefde ik op de automatische piloot. Ik zag dat mijn moeder het moeilijk had en besloot: ik red me wel, ik blijf wel staan. Ik had ook geen aanleiding om het moeilijk te hebben, want mijn ouders gingen niet ruziënd uit elkaar, dus bij ons viel de scheiding reuze mee. Dat was ook wat mijn ouders ons vertelden en ik vond het ook echt.
`Ik sprak niet over de scheiding, begon met studeren, ging in het eerste jaar op kamers, liep een halfjaar stage en ging later nog een halfjaar studeren in Spanje. Ik was veel met vrienden, feestte, leefde zorgeloos en maakte me niet druk. Ik straalde uit dat ik het allemaal wel kon en begon er zelf ook niet over.
Cadeaupapa
Ondertussen hadden mijn beide ouders een nieuwe partner, die ook kinderen hadden. Mijn moeder trok in bij mijn stiefvader, met wie ik een hele goede relatie heb, alleen moest ik telkens vragen of ik thuis kon komen. Ik sliep in de kamer van zijn zoon, die net het huis uit was. Het was niet vanzelfsprekend dat ik kon terugvallen op mijn ouders, het voelde niet alsof mijn zussen of ik naar een veilig nest konden terugkeren.
Allebei mijn ouders waren blij met hun nieuwe partners, een nieuw huis, hun big happy family en hoe leuk dat wij een cadeaupapa, cadeaubroers en cadeauzussen kregen! Woorden waar ik van binnen een allergie voor voelde, maar blijkbaar hoorde het erbij. Zij gingen gewoon door, maar het voelde voor mij als een rigoureus einde van onze jeugd en een nogal hard einde van onze opvoeding. Ik had het fijn gevonden en misschien nu nog, als zij hadden nagedacht over hoe ze ook nu ze niet meer samen waren, met elkaar een ouderrol konden aannemen. Dat ze af en toe hadden ingecheckt hoe het voor mij was en niet ingevuld dat het allemaal wel meeviel.
Een veilig honk
Pas een paar jaar geleden, toen ik een serieuze relatie kreeg, besefte ik dat er dingen omhoogkwamen die wel eens met de scheiding te maken konden hebben. Ik bespeurde een enorme behoefte aan een stabiele basis om op terug te vallen – die voelde ik zelf niet. Ik merkte dat ik steeds wilde weten of het wel goed zat tussen mij en mijn vriendin. Want het kan als donderslag bij heldere hemel over zijn, zonder dat je de signalen hebt opgemerkt, net als bij mijn ouders… Zij kon me dat vertrouwen niet geven en de relatie stopte na twee jaar.
Fysiek zoek ik een veilig honk, maar ook wil ik leren dat ik emotioneel op mezelf kan terugvallen. Dat basisgevoel van oké zijn met alles wat je voelt, probeer ik nu in mezelf te vinden. Natuurlijk mag ik best op anderen leunen, maar als die ander wegvalt, val ik niet om. Ik voel dat steeds meer.
Een tijdlang was de relatie tussen mijn vader en mij lastig. Ik miste een vader die me door moeilijke momenten heen loodste en die initiatief nam om af te spreken. Een figuur die de sterke was, zodat ik even klein kon zijn. Misschien ook een voorbeeld in hoe je als man met gevoelens omgaat. Nog steeds kan hij zeggen dat hij mijn zusjes en mij mist, maar prikt dan vervolgens niet een datum en verzint geen activiteit om samen te doen. Dan denk ik: neem zelf die verantwoordelijkheid eens! Intussen probeer ik te accepteren dat hij zo niet is en onze relatie heeft sinds twee jaar steady vaarwater bereikt.
Mijn moeder claimen
Aan mijn moeder heb ik in een emotioneel gesprek verteld dat ik haar ook graag af en toe alleen wil spreken. Ik kan het goed vinden met mijn stiefvader, maar één op één is toch anders. Er werd toen iets gezegd als dat ik mijn moeder claim en mijn moeder kreeg het idee dat ze het allemaal niet goed had gedaan. Op zo’n moment voel ik dat die scheiding toch een rol speelt. Gelukkig spreken we nu soms apart af en heb ik een fijne band met haar.
Nooit heb ik gedacht: waren ze maar langer bij elkaar gebleven. Ik ben dankbaar voor de tijd dat ik ze samen heb beleefd en niets heb gemerkt. Ik realiseer me ook dat het lastig is voor hen om te erkennen dat de scheiding impact op ons had. Zij hadden dan moeten zeggen dat hun keuze voor ons pijnlijk was. Alleen had ik daardoor het gevoel dat ik het niet zo mocht voelen.
Naar elkaar toegegroeid
Intussen neem ik een beetje afstand van de hele extended family. Eerst voelde ik me verplicht om op bezoek te gaan bij alle verjaardagen van de stieffamilies en aan te sluiten bij het weekendje weg met het samengestelde gezin van mijn moeder. Het voelt lastig om anderen teleur te stellen, maar mijn kern is gewoon mijn directe familie. Ik ben ook niet meer wekelijks bij mijn ouders, wat volgens mij niet gek is op je dertigste. Wel heb ik veel contact met mijn zusjes. Door de scheiding zijn we meer naar elkaar toe gegroeid. Als we steun nodig hebben, zoeken we die bij elkaar – we schelen ook niet veel, want we zijn alle drie binnen vier jaar tijd geboren. We praten over de scheiding en realiseren ons: welke keuze onze ouders ook maken, wat wij drieën hebben blijft altijd hetzelfde. We blijven altijd broer en zus. Als we zoals laatst samen naar een festival gaan, krijgen we toch weer een beetje het gevoel van het oude gezinnetje en dat voelt heel vertrouwd.
